Diisobutyl Ketone (DIBK) เป็นสารเคมีอินทรีย์ที่มีสูตรโมเลกุล (CH3)2CHCH2COCH2CH(CH3)2 ซึ่งเป็นตัวทำละลายที่ค่อนข้างใหม่เมื่อเทียบกับตัวทำละลายอื่นๆ อาทิ อะซิโตน หรือ ทอลูอีน แต่ DIBK ได้รับความนิยมอย่างรวดเร็วในอุตสาหกรรมต่างๆ เนื่องจากสมบัติอันโดดเด่นของมัน
1. สมบัติที่โดดเด่นของ DIBK
DIBK เป็นตัวทำละลายที่มีคุณสมบัติพิเศษหลายประการ:
-
จุดเดือดต่ำ: DIBK มีจุดเดือดที่ 186 °C ซึ่งต่ำกว่าตัวทำละลายหลายชนิด ทำให้เหมาะสำหรับการใช้งานในกระบวนการที่ต้องการความร้อนสูง
-
ความระเหยสูง: DIBK ระเหยได้เร็ว ทำให้ไม่ทิ้งคราบตกค้างบนพื้นผิว
-
ละลายสารอื่นได้ดี: DIBK สามารถละลายได้ทั้งสารอินทรีย์และอนินทรีย์หลายชนิด ทำให้เป็นตัวเลือกที่หลากหลายในการใช้งาน
-
ความเสถียรสูง: DIBK มีความเสถียรต่อการออกซิไดซ์และการสลายตัว
2. การประยุกต์ใช้ DIBK
DIBK ถูกนำไปใช้ในอุตสาหกรรมต่างๆ มากมาย เช่น:
- อุตสาหกรรมสี: DIBK เป็นตัวทำละลายที่สำคัญสำหรับสี acrylic, polyurethane และ epoxy
เนื่องจาก DIBK สามารถละลายทั้งเรซินและสารเติมแต่งได้ดี ทำให้ช่วยปรับปรุงคุณภาพของสี เช่น การไหล, การยึดเกาะ และความมันวาว
- อุตสาหกรรมเรซิน: DIBK ถูกนำมาใช้ในการผลิตเรซิน epoxy, alkyd และ polyester
DIBK ช่วยปรับปรุงอัตราการแข็งตัวและคุณสมบัติกลไกของเรซิน
- อุตสาหกรรมยา: DIBK เป็นตัวทำละลายที่ใช้ในการสังเคราะห์ยาหลายชนิด เช่น ยาแก้ปวด, ยาฆ่าเชื้อ และยาต้านไวรัส
- อุตสาหกรรมเครื่องสำอาง: DIBK ถูกนำมาใช้ในผลิตภัณฑ์เครื่องสำอางบางชนิด เช่น แลคเกอร์, เนลโปลิช และสเปรย์
DIBK ช่วยให้ผลิตภัณฑ์เครื่องสำอางมีテクスเจอร์ที่นุ่มและลื่นไหล
- อุตสาหกรรมทำความสะอาด: DIBK ถูกใช้เป็นส่วนประกอบในน้ำยาทำความสะอาดต่างๆ เช่น น้ำยาขจัดคราบ, น้ำยาล้างสี และน้ำยาเคลือบเงา
DIBK ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการทำความสะอาดและกำจัดคราบ
3. การผลิต DIBK
DIBK ถูกผลิตขึ้นโดยการทำปฏิกิริยาของไอโซบิวทีน (isobutene) กับอะซิโตน (acetone) ในสถานะก๊าซภายใต้ตัวเร่งปฏิกิริยา
กระบวนการนี้เรียกว่า “alkylation reaction” และเกิดขึ้นที่อุณหภูมิสูง (ประมาณ 200-350 °C)
หลังจากทำปฏิกิริยาแล้ว DIBK จะถูกแยกและ정제เพื่อให้ได้ความบริสุทธิ์ที่สูง
ขั้นตอน | รายละเอียด |
---|---|
1. Alkylation Reaction | Isobutene และ Acetone ถูกนำมาทำปฏิกิริยาในสถานะก๊าซภายใต้ตัวเร่งปฏิกิริยา |
2. Separation | DIBK และผลิตภัณฑ์พลอยได้อื่นๆ จะถูกแยกออกจากกันโดยใช้เทคนิคการกลั่น |
| 3. Purification | DIBK ถูกทำให้บริสุทธิ์ผ่านกระบวนการ destillation
และ अन्यเทคนิคเพื่อให้ได้ความบริสุทธิ์สูง
4. ข้อควรระวังในการใช้งาน DIBK
แม้ว่า DIBK จะเป็นสารเคมีที่มีประโยชน์ แต่ก็ยังมีความเสี่ยงต่อสุขภาพและความปลอดภัย ดังนั้นผู้ใช้งานต้องปฏิบัติตามข้อควรระวังดังต่อไปนี้:
- การสัมผัสโดยตรง: DIBK สามารถระคายเคืองผิวหนัง, 눈 และระบบทางเดินหายใจ
- การสูดดม: การสูดดมอัด DIBK จะทำให้เกิดอาการวิงเวียนศีรษะ, มึนงง
และในกรณีที่รุนแรงอาจถึงขั้น hôn mê
- การใช้ไฟ: DIBK เป็นสารที่ติดไฟได้ง่าย จึงต้องเก็บรักษาให้ห่างจากแหล่งความร้อน
- การกำจัด: DIBK ต้องถูกกำจัดตามกฎหมายและข้อบังคับที่เกี่ยวข้อง
DIBK เป็นตัวทำละลายอเนกประสงค์ที่มีประโยชน์อย่างมาก และมีบทบาทสำคัญในอุตสาหกรรมต่างๆ
ด้วยสมบัติพิเศษและความสามารถในการละลายสารอื่นได้ดี DIBK จะยังคงเป็นตัวเลือกยอดนิยมสำหรับผู้ประกอบการในอนาคต.